Moj grad – Crkva brvnara Svetog Nikolaja u Romanovcima
U današnjem izdanju rubrike Moj grad govorili smo o najstarijoj građevini na području opštine Gradiška koja je 2. marta 2004. godine proglešena nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine, govorili smo o Crkvi brvnari u Romanovcima, posvećenoj svetom Nikoli.
Crkva brvnara nalazi se u selu Romanovci koje je smješteno na istočnim padinama planine Kozare, na prelazu iz brdovitog u ravničarski teren – Lijevče polje. Nalazi se na pola puta koji vodi od Gradiške prema Banja Luci, a do crkve ćete najlakše doći kada se na auto-putu Gradiška –Banjaluka, na aleksandrovačkoj petlji izdvojite za Bakince.
Podataka o vremenu nastanka crkve u Romanovcima nema mnogo i većina je uglavnom vezana za narodne priče i predanja.Crkva se po svom obliku, skromnim dimenzijama, naročito maloj širini, te činjenici da nema oltarsku apsidu, može datirati u XVIII vijek. Kao dopuna ovoj tvrdnji može se uzeti i podatak da se u crkvi ranije nalazio antimins osvećen u vrijeme mitropolita Pavla Nenadovića (1749 – 1766. godine ), što bi bio jedan od elemenata na osnovi koga se crkva može smjestiti u XVIII vijek. Jedina dva datuma koja se mogu primijetiti na crkvi su godina 1812, urezana na ulaznim vratima u crkvu, i godina 1815 – urezana na dverima. Ti datumi, po svemu sudeći, predstavljaju datume jedne od njenih opravki.
Ovaj nacionalni spomenik se sastoji od objekta crkve, starog groblja sa pet krstača i pokretnog naslijeđa: carske dveri, polijelej, služabnik i psaltir koji se sada nalaze u zgradi Eparhije u Banja Luci.
U staru crkvu Svetog Nikolaja u Romanovcima, u septembru prošle godine, nakon 114 godina od vjenčanja Petra i Milke Kočić, vraćene su Carske dveri.
Paroh romanovačko-mašićki Petar Jovanović rekao je da su Dveri i crkva Svetog Nikolaja nastali za vrijeme turske vlasti i oskudice što se može vidjeti na Dverima. “Na njima se nalazi šest ikona, a prema zapisima sa kojima raspolažemo nekoliko priložnika je darivalo jednu ikonu. To govori da su bili siromašni ali da su imali vjeru i ljubav prema Bogu i crkvi”, naglasio je Jovanović.
U staroj crkvi Svetog Nikolaja u Romanovcima 18.septembra 1904. godine tajno su se vjenčali Milka i Petar Kočić. U tu čast Opština Gradiška, Mjesna zajednica Romanovci, Romanovačko-mašićka srpska pravoslavna crkvena opština i Osnovna škola ’’Petar Kočić’’ Nova Topola organizuju manifestaciju “Ideš li, rode” koja se održava od 2005. godine. Na manifestaciji se nagrađuju učenici osnovnih škola sa područja Gradiške i Republike Srpske koji su napisali najbolje literarne radove o temi ’’Lik i djelo Petra Kočića’’.
